Często używamy tego pojęcia w języku potocznym, intuicyjnie wyczuwając co oznacza. Jak jednak owa kwestia wygląda od strony naukowej? Przede wszystkim należy podkreślić, iż nie ma jednej definicji tego terminu. Według Strelaua na przykład "temperament odnosi się do względnie stałych cech osobowości, występujących u człowieka od wczesnego dzieciństwa i mających swoje odpowiedniki w świecie zwierząt (…)”[1], inny badacz, Eysenck, jak przytacza Strelau, twierdził z kolei, iż temperament jest obok inteligencji składową osobowości[2], jeszcze inna koncepcja zaś określa go jako „dziedzicznie uwarunkowane profile zachowania i funkcjonowania biologicznego, obecne od najwcześniejszego dzieciństwa”[3]. Niezależnie jak zdefiniujemy to pojęcie jedno jest pewne – to między innymi cechy temperamentu mają wpływ na to jak się zachowujemy czy działamy[4].W praktyce oznacza to, iż jedni – ekstrawertycy – np. podejmują decyzje szybko, mówią głośno, podczas gdy drudzy – introwerstycy, mają tendencję do analizowania, są nieśmiali[5].
Oczywiście, tak jak nie ma jednej definicji temperamentu, tak i klasyfikacji jest wiele. Najbardziej znaną wydaje się być owa powstała już w starożytności, typologia Hipokratesa – Galena, gdzie wyróżniamy m.in. takie temperamenty jak: sangwinik, choleryk, melancholik, flegmatyk a to który z nich reprezentujemy, zależy według uczonych od przewagi konkretnego humoru, odpowiednio: krwi, żółci, czarnej żółci oraz flegmy, śluzu. Pojęcia ekstrawersji i introwersji powstały dużo później a wprowadził je do psychologii Carl Gustav Jung. Uważał on ekstrawersję i introwersję za dwa typy postaw wyrażających kierunek przepływu energii psychicznej (na zewnątrz lub do wewnątrz)[6]. Koncepcję i ujęcie tych pojęć zmodyfikował następnie w swojej teorii temperamentu Hans Eysenck i określił je jako wymiary tj. ekstrawersję (ujmowaną biegunowo jako ekstrawersja- introwersja), neurotyczność(na przeciwnym biegunie znajduje się zrównoważenie emocjonalne)[7] oraz później wprowadzoną psychotyczność (na jednym biegunie znajduje się altruizm, empatia i uspołecznienie, na drugim zaś patologia). Nasilenie poszczególnych wymiarów różni się u każdego człowieka, jest kwestią indywidualną.
Ekstrawertyk jest osobą zorientowaną na świat zewnętrzny, poszukuje on więc stymulacji zewnętrznej, silnych bodźców i podniet, co przejawia się często uprawianiem sportów kontaktowych [8]. Posiada również wiele pasji, jest energiczny, lubi uczyć się w grupie. Ponadto, podczas rozmowy zwykle mówi dużo i głośno, lubi być w centrum uwagi, decyzje podejmuje szybko, dobrze funkcjonuje pod wpływem stresu, lubi zmiany.
Introwertyk to z kolei osoba skupiona na świecie wewnętrznym, refleksyjna, analizująca swoje przeżycia, decyzje. Unika ona silnych podniet, towarzystwa czy głośnej muzyki [8], jest zamknięta w sobie, ma niewielu przyjaciół. Introwertycy są powściągliwi, wyważeni, często unikają wystąpień publicznych, gdyż nie lubią być w centrum uwagi, stres ich deprymuje. Unikają bycia duszą towarzystwa, wolą słuchać. Zwykle mówią wolno, z przerwami, zastanawiają się nad każdym słowem.
Wydaje się, że oba typy ludzi: ekstrawertycy czy introwertycy raczej się dopełniają w bogactwie oraz różnorodności cech i trudno jednoznacznie ocenić, które z nich są bardziej pożądane w dzisiejszym świecie. Jednocześnie należy podkreślić, iż większość z nas posiada cechy zarówno ekstrawertyka jak i introwertyka w różnym nasileniu, rzadko zdarza się osoba w stu procentach ekstra lub introwertyczna.
Piśmiennictwo:
Opracowała dr n. med. Aleksandra Walczak-Tręda
