Samopoczucie psychiczne pracowników. Dlaczego (szczególnie teraz) warto je badać?

Kondycja psychiczna pracownika i jego zadowolenie z życia przekłada się na jakość wykonywanej przez niego pracy, produktywność, ale też na odporność organizmu i zdolność do radzenia sobie ze stresem. Międzynarodowa Organizacja Pracy i Światowa Organizacja Zdrowia uznały stres za największe wyzwanie dla zdrowia pracowników na całym świecie. Jest to z pewnością temat, którego firmy nie powinny zignorować. 

Jak się czujesz?

Samopoczucie pracowników zależy od wielu składowych, mogą mieć tu znaczenie wiek, płeć, relacje społeczne, życie prywatne, zajmowane stanowisko czy status społeczny. Nie bez znaczenia są też uwarunkowania genetyczne. Pewnym jest, że spędzając w pracy 8 godzin dziennie, jesteśmy nieuchronnie narażeni na sytuacje trudne i stresogenne. Mogą to być:
•    Problemy na poziomie relacji
•    Problemy komunikacyjne między pracownikami lub pracownikiem a przełożonym
•    Przeładowanie pracą
•    Brak możliwości rozwoju/awansu
•    Brak kontroli nad swoją pracą
•    Brak podwyżki
•    Brak wsparcia przełożonych
•    Redukcja zatrudnienia bądź cięcia finansowe
•    Mobbing/Zastraszanie

Na samopoczucie pracownika może wpływać także czynnik nie związany bezpośrednio z pracą, np. problemy w związku, choroba w rodzinie, kłopoty finansowe, uzależnienia, przemoc domowa.

Pracownik, który jest w słabszej kondycji psychicznej może mieć problemy z koncentracją, ze snem, a także zmniejszone zaangażowanie, wypalenie, poczucie braku sensu wykonywanej pracy czy nawet depresję. Długotrwały stres może mieć bardzo poważne skutki zdrowotne - wrzody, problemy z odpornością czy nadciśnienie tętnicze to tylko nieliczne z chorób rozwijających się na tle nerwowym.

Osłabiony psychicznie (i najczęściej również fizycznie) pracownik będzie częściej korzystał ze zwolnień lekarskich, może chorować długoterminowo i przewlekle lub izolować się od reszty zespołu. Jego praca będzie zapewne niższej jakości, mogą zdarzać się błędy i nieprzemyślane decyzje. To wszystko oznacza dla firmy jedno - straty finansowe.

Na szczęście znaczna część firm podejmuje działania mające na celu poprawę samopoczucia swoich pracowników. Regularnie przeprowadza się ankiety, by poznać ich potrzeby i oczekiwania względem pracodawcy. Z sukcesem wdraża się programy well-being’owe, wykazujące się podejściem holistycznym do pracownika. Wśród praktyk mających podnosić zadowolenie jest też zatrudnianie Happiness Managerów, którzy dbają o zdrowie fizyczne i psychiczne pracowników (odpowiadają za organizację przestrzeni biurowej, tworzenie i pielęgnowanie przyjaznej atmosfery czy wsłuchiwanie się w potrzeby pracowników).

Pracodawcy coraz częściej wychodzą naprzeciw oczekiwaniom rynku pracy, nie tylko promują dobre samopoczucie pracowników, ale też zwalczają przyczyny złego i wspierają pracownika na wielu płaszczyznach. Do coraz częstszych praktyk należą:
•    Oferowanie elastycznych godziny pracy
•    Dofinansowanie opieki nad dziećmi
•    Organizowanie kolonii i obozów dla dzieci pracowników
•    Tworzenie przestrzeni do odstresowania się i wyciszenia
•    Organizowanie zajęć z jogi, medytacji, zajęć sportowych
•    Dofinansowanie opieki medycznej
•    Zapraszanie do biur rehabilitantów, lekarzy czy nawet manicurzystek i stylistek
•    Rozsądne deadline’y
•    Redukcja powtarzalnych obowiązków

Te wszystkie opisane wyżej działania świetnie sprawdzały się w większości przypadków, aż nadszedł rok 2020, który przyniósł nam pandemię i wywrócił wszystko do góry nogami.

Pandemia strachu

Pandemia wywołała w ludziach niepokój, strach o zdrowie i przyszłość swoją i bliskich, przyczyniła się do pogłębienia problemów w sferze prywatnej i zawodowej. Tak, ostatni rok wystawił nas wszystkich na próbę. Z badań Hays Poland wynika, że pogorszenie stanu zdrowia psychicznego nastąpiło u co trzeciego pracownika.

Do wszystkich dotychczasowych sytuacji stresogennych mogących wystąpić w pracy doszła pandemia i cała związana z nią niepewność jutra. Niektóre osoby były zmuszone znaleźć nowe miejsca pracy, niektóre pogodzić się ze znacznie obniżonymi zarobkami lub przystosować się do pracy zdalnej. Sytuacja na rynku pracy jest niepewna jak nigdy wcześniej, a kolejne obostrzenia i restrykcje potęgują stan nerwowego napięcia.

Praca zdalna, która wydawała się na początku lockdownu całkiem przyjemna, zaczyna doskwierać wielu pracownikom.

Kolejne wyniki badań przeprowadzonych przez Hays Poland mówią, że tylko 36% specjalistów i menadżerów otrzymało od pracodawcy jakiekolwiek wsparcie związane z pracą w pandemii.

Faktem jest, że wcześniejsze działania mające na celu poprawę kondycji fizyczno-psychicznej pracownika są dziś już niewystarczające.

Praca zdalna nie ułatwia dostrzeżenia problemu. Brak bezpośredniego kontaktu z człowiekiem może sprawić, że symptomy gorszej kondycji psychicznej dostrzeżone zostaną zbyt późno. Dlatego tak ważne jest, by być wyjątkowo czujnym. Tu duża rola menadżerów, którzy odpowiedzialni za zespół powinni być wyjątkowo wyczuleni na niepokojące zachowania. Do tego samego powinni zachęcać też członków swego zespołu - jeśli zauważysz symptom psychosomatyczny u kolegi, zgłoś to natychmiast.

Do działań, które są przydatne w czasie pandemii należą również:
•    Teleporady psychologiczne i spotkania online z psychologami
•    Poufne ankiety wypełniane regularnie i dające poznać największe problemy, z którymi zmagają się pracownicy
•    Kursy, webinary o tematyce mindfulness
•    Szkolenia z tematyki radzenia sobie ze stresem
•    Tworzenie grup wsparcia (często anonimowych)
•    A także odciążenie rodziców w opiece nad dziećmi, organizacja zajęć online, warsztatów dla najmłodszych, pomoc w nauce zdalnej młodzieży szkolnej

Jak sobie radzić w tym trudnym czasie? Jak zadbać o zdrowie psychiczne pracowników? Najważniejsza wydaje się być sprawa relacji międzyludzkich, więzi. To one decydują często o stopniu uważności na innych. Jeśli mamy dobre relacje zawodowe i zdrowie kolegów nie jest nam obojętne, to będziemy wyczuleni na ich nietypowe zachowania. Szybko zauważone problemy mają szansę być też szybko pokonane.

Sprawdź:
•    jak możesz pomóc pracownikom eliminując stres i lęk w Twojej firmie. https://zdrowafirma.medicover.pl/stres-i-lek-program-dla-pracownikow-ukierunkowany-na-najczestsze-problemy-psychologiczne/
•    jak zarządzać stresem w dobie pandemii: https://zdrowafirma.medicover.pl/webinar-zarzadzanie-stresem-w-dobie-kryzysu-pandemii-covid-19/