Medicover
Na zdrowe życie nie ma jednego sprawdzonego przepisu i rozwiązania. Jest często utożsamiane z restrykcyjną dietą i intensywną aktywnością fizyczną. Natomiast patrząc na obecne pokolenie 90-latków można wyciągnąć zupełnie inne wnioski. Oni nie chodzili na siłownie, nie uprawiali joggingu nie stosowali superdiet, nie spożywali suplementów, a mimo to wielu z nich cieszy się dobrym zdrowiem.
Jak zatem zadbać o siebie, aby żyć zdrowym, radosnym życiem do później starości? Na to pytanie odpowiemy w artykule, stworzonym na podstawie rozmowy z dr. Michałem Chudzikiem, kardiologiem i internistą, który od 24 lat leczy łódzkich seniorów.
DIETA - CZYLI CO JEŚĆ, ABY BYĆ ZDROWYM
Dieta jest często utożsamiana z restrykcyjnym podejściem i spożywaniem tylko określonych produktów o odpowiedniej (często niskiej) kaloryczności. Często jest czymś sztucznie narzuconym i zmusza nas do jedzenia rzeczy, których nie lubimy i nie sprawiają nam przyjemności. Przejście na taką dietę sprawia, że wytrzymujemy na niej krótko, po czym wracamy do starych przyzwyczajeń. Na przestrzeni lat powstało wiele diet i można wybierać pomiędzy szerokim wachlarzem – istnieją diety na redukcję, na przytycie, diety bez glutenu, bez laktozy, czy popularne w ostatnim czasie dieta ketogeniczna, paleo, czy dieta dąbrowskiej. Wiele z nich ma określony cel np. schudnięcie.
Powinniśmy jednak patrzeć na dietę w szerszym aspekcie – jako środek do zachowania dobrego zdrowia, zadbania o odporność i dostarczenia organizmowi niezbędnych składników do funkcjonowania. Patrząc na miejsca, gdzie jest wielu stulatków i 95-latków można dojść do wniosku, że zdrowe jedzenie to przede wszystkim korzystanie z lokalnych produktów, które są dostępne w ich regionie zamieszkania. Taka zdrowa dieta powinna opierać się na świeżej, nieprzetworzonej żywności, a piramida zdrowego żywienia powinna być dopasowana do regionalnych produktów.
Nie ma oczywiście jednego sprawdzonego produktu, czy potrawy, która zapewni nam długowieczność. Trudno w Polsce rekomendować owoce morza, takie jak krewetki, czy mule, które we Francji są produktem lokalnym. Należy unikać również popadania w stereotypy, które mówią, że najzdrowszą dietą jest dieta śródziemnomorska. Wbrew pozorom, mieszkańcy rejonu Morza Śródziemnego np. w Hiszpani, nie żyją najdłużej. O wiele wyższą średnią mają osoby zamieszkujące górzyste okolice, bliżej Atlantyku, gdzie spożywa się tłuste potrawy, z dużą ilością sosów. Warto zatem podchodzić do diety i planowania posiłków „z głową”, z zachowaniem różnorodności produktów i unikaniem wiary w jeden magiczny produkt, który zapewni dobre zdrowie do późnej starości.
CO JEST NAJWIĘKSZYM ZAGROŻENIEM DLA NASZEGO ZDROWIA?
Najczęściej spożywamy zbyt dużo słodyczy i cukru. Często robimy to nieświadomie, ze względu na to, że cukier jest ukryty w wielu przetworzonych produktach. Mylimy również produkty oznaczone znaczkiem „ekologiczne” ze zdrową żywnością. To, że produkt powstał w ekologicznych warunkach nie zawsze oznacza, że jest zdrowy. Dobrym przykładem jest czekolada. Kakao, z którego została stworzona, może pochodzić z ekologicznej plantacji. Natomiast finalnie ta czekolada może zawierać nawet 60% cukru, co niewątpliwie jest szkodliwe dla naszego organizmu. Ale czekolada z 99% zawartości zdrowego kakao - nieekologicznego ma minimalną zawartość cukru, będzie więc dużo lepsza dla naszego zdrowia.
GENY - NASZE PRZEZNACZENIE?
Większość osób często uważa, że zdrowe odżywianie nie pozwoli na zachowanie zdrowia do późnej starości. Takie myślenie wynika z tego, że często słyszymy o licznych przypadkach nowotworów, zawałów i innych chorób cywilizacyjnych. Pokutuje podejście, że one są powodem tego, że nie uda nam się dożyć do 90-tki w zdrowiu i że tak naprawdę nie mamy wpływu na ich wystąpienie, ponieważ większość z nich jest warunkowana genetycznie. Jednak to czy te choroby wystąpią i się rozwiną zależy od nas. Geny, jedynie w 20% decydują o tym, czy dożyjemy do późnej starości w świetnym zdrowiu. Na zdecydowaną większość, czyli 80%, mamy wpływ my sami. A wpływamy na to właśnie głównie poprzez zdrowe odżywianie. Ciekawym wnioskiem z badań jest informacja, że w zachowaniu zdrowego i długiego życia jest ograniczenie spożywania kalorii. To jeden z najważniejszych elementów zdrowej długowieczności jest dzienna redukcja spożywanych pokarmów. Nie można zapominać, że nawet 80% naszej odporności znajduje się właśnie w układzie pokarmowym.
W wieku 80-90 lat większym zagrożeniem, mogącym wywołać komplikację, a nawet zgon jest złamanie kości udowej i unieruchomienie, niż zawał serca. Dlatego też seniorom jest zalecane jedzenie chudego sera i picie kefiru w celu uniknięcia odwapnienia kości. Dla nich osteoporoza to o wiele większe zagrożenie niż choroba wieńcowa. Ważne jest również zachowanie aktywności fizycznej - seniorom zalecane jest aby raz lub dwa razy w tygodniu np. pojeździli na rowerze, wykonali ćwiczenia oporowe, siłowe. Te ćwiczenia pomagają zadbać o to, aby „zmusić” duże kości do wysiłku.
MAGICZNA TABLETKA - CZY ISTNIEJE?
W zachowaniu dobrego zdrowia ważne jest również dostarczanie odpowiedniej ilości kalorii. Rozsądnym założeniem jest dostarczanie około dwa tysiące kalorii dziennie. Ale wiele zależy też od naszej aktywności fizycznej. Na przykład, w czasie epidemii, praca z domu wpływa bardzo niekorzystnie na nasze zdrowie. Jeśli spędzamy wiele czasu w pozycji siedzącej i mamy mniej okazji do poruszania się, chociażby w drodze do pracy, nasze mięśnie robią się coraz słabsze i łatwiej się męczymy. A żeby uniknąć zmęczenia, unikamy ruchu co wprowadza nas w błędne koło.
Siedzący tryb życia to ogromne zagrożenie dla naszych kręgosłupów. Chodzenie wzmacnia mięśnie i pomaga w zachowaniu odpowiedniej postawy. Z rozmów z pacjentami, często wynika, że wybierają łatwiejszą i prostszą dla nich drogę – unikania aktywności fizycznej i niezdrowego odżywiania. Aby być zdrowym muszą świadomie wybrać – ciężko pracować, aby to zdrowie utrzymać, czy liczyć się z konsekwencjami wielu chorób, które będą musieli leczyć farmakologicznie. Łatwiej jest wybrać opcję „jestem chory/a, biorę tabletkę” niż „przechodzę na zdrowy styl życia”. Niestety większość osób wybiera tabletkę, która jest pozornie łatwiejszym rozwiązaniem. Skutkuje to stałym spadkiem długości życia, zarówno w Polsce jak i w Europie.
Pocieszające jest to, że przez całe życie możemy wydłużyć telomery, czyli struktury w naszych genach, które odpowiadają za długowieczność. To one decydują o długości życia naszych komórek i ich zdolności dzielenia się. Przepis jest bardzo prosty – wystarczy zacząć zdrowiej jeść i być aktywnym fizycznie.
